“Толькі жанчыны могуць змяніць сітуацыю”
Моладзь і жанчыны з’яўляюцца неад’емнай часткай руху супраць фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі. Нягледзячы на ўзмацненне рэпрэсій, пратэсты працягваюцца ўжо больш за 50 дзён. IJAB пагаварыў з Сабінай Аліевай — прэзідэнткай студэнцкага прадстаўніцтва ЕГУ. Яна кажа: “50 дзён — гэта не наша мяжа. Мы пераможам”.
ijab.de: Сабіна, вы прэзідэнтка студэнцкага прадстаўніцтва ЕГУ. Чым канкрэтна займаецца ваша арганізацыя?
Сабіна Аліева: Мы прадстаўляем правы студэнтаў і студэнтак, напрыклад, перад адміністрацыяй універсітэта. Мы — беларуская арганізацыя, але базуемся ў Вільні, Літва. Нашы сябры і сяброўкі — гэта ў асноўным беларусы і беларускі, якія навучаюцца ў Літве. Каб быць больш эфектыўнымі, мы супрацоўнічаем з многімі іншымі НДА.
Цяпер мы, вядома, вельмі занятыя пратэстамі ў Беларусі і іх наступствамі. Мы праяўляем салідарнасць з вязнямі. Мы клапоцімся пра студэнтаў і студэнтак, якія былі адлічаныя з універсітэтаў, таму што яны праявілі сімпатыю да апазіцыі. Мы займаемся піярам і стараемся абудзіць цікавасць у сродках масавай інфармацыі да таго, што адбываецца ў Беларусі.
Той факт, што мы знаходзімся ў Літве, дапамагае нам прымусіць літоўскі ўрад заняць выразную пазіцыю і прызнаць Святлану Ціханоўскую нашым законным прэзідэнтам.
ijab.de: У Беларусі ў пачатку семестра студэнты абвясцілі забастоўку. Яна ўсё яшчэ працягваецца?
Сабіна Аліева: Так, і многія студэнты і студэнткі працягваюць пратэставаць на вуліцах. Мы таксама вельмі актыўныя ў Вільні. Большасць студэнтаў і студэнтак падтрымліваюць апазіцыю. Гэта звязана і з тым, што беларускае студэнцтва атрымлівае тут уяўленне таго, што такое жыццё ў свабоднай краіне і што такое нармальнае жыццё насамрэч. Тады яны разумеюць, што сітуацыя ў Беларусі несвабодная і ненармальная.
ijab. de: Як вы думаеце, што будзе далей? Пратэсты працягваюцца ўжо больш за 50 дзён, і ўрад рэагуе на іх усё больш жорсткімі рэпрэсіямі. Як доўга ты зможаш пратрымацца?
Сабіна Аліева: Мы пераможам. Людзі не гатовыя мірыцца з Лукашэнка яшчэ чатыры-пяць гадоў. Цяперашнія пратэсты адрозніваюцца ад папярэдніх тым, што іх падтрымлівае ўсё насельніцтва. Калі раней на вуліцы была толькі моладзь, то цяпер гэта ўсё ўзроставыя групы. Рабочыя падтрымліваюць апазіцыю забастоўкамі і дэманстрацыямі. У нас ёсць падтрымка многіх урадаў, нас падтрымлівае беларуская дыяспара. Паколькі мы атрымалі гэта шырокае адабрэнне, я вельмі аптымістычна. 50 дзён – гэта не мяжа. Праз тры-чатыры месяцы мы будзем вольныя.
ijab.de: Якая можа быць роля студэнцкіх арганізацый у дэмакратычнай Беларусі?
Сабіна Аліева: У Беларусі ўжо шмат гадоў існуюць НДА, але ўрад заўсёды іх душыў. Ёсць, вядома, афіцыйныя студэнцкія арганізацыі, але яны мала што робяць. Яны абмяжоўваюцца тым, што прымаюць грошы ад урада і прасоўваюць Лукашэнку. Я спадзяюся, што ў будучыні незалежныя студэнцкія арганізацыі будуць адыгрываць больш актыўную ролю. Напрыклад, мы хочам клапаціцца аб якасці нашых курсаў, і нашы выкладчыкі таксама павінны быць больш свабоднымі ў тым, што яны выкладаюць. Тады ў Беларусі застанецца больш моладзі. Я знаходжуся ў Літве, таму што магу тут свабодна жыць. Я б аддала перавагу жыць у вольнай Беларусі.
Мы ўжо даўно назіраем запал маладых людзей нешта мяняць. З фальсіфікацыяй выбараў 9 жніўня прачнуўся апошні — прачнулася ўся краіна. Цяпер у нас ёсць шанец нешта змяніць.
ijab.de: Давайце пагаворым аб ролі жанчын у пратэстах. Іх прысутнасць характэрна.
Сабіна Аліева: Так, рэвалюцыяй кіруюць жанчыны — нават калі Святлана Ціханоўская была сасланая, а Марыя Калеснікава заключана ў турму. Той факт, што жанчыны выйшлі на вуліцы, меў вырашальнае значэнне для пратэснага руху, таму што толькі жанчыны могуць змяніць сітуацыю. Спачатку гэта адбылося таму, што пасля фальсіфікацыі выбараў 9 жніўня былі арыштаваныя і збітыя ў асноўным мужчыны. Жанчыны ўсталі перад мужчынамі, нібы абараняючы іх. Нас, жанчын, цяпер таксама падвяргаюць жорсткаму абыходжанню і арыштоўваюць. Тым не менш, кожную суботу ў нас праходзіць жаночы марш, у якім прымаюць удзел дзясяткі тысяч жанчыны ў прыгожых сукенках белага, чырвонага і белага нацыянальных колераў і з кветкамі. Яго фатаграфіі разышліся па ўсім свеце.
ijab.de: Лукашэнка падчас перадвыбарнай кампаніі нагаварыў шмат глупстваў. Па яго словах, цяжар прэзідэнцкага паста можа несці толькі мужчына, а беларуская Канстытуцыя напісана не для жанчын.
Сабіна Аліева: Так, і гэта аказалася сур’ёзнай памылкай, таму што гэта наладзіла жанчын супраць яго. Мы зразумелі, што гаворка ідзе не толькі аб выбарах, але і аб нашай ролі ў грамадстве. Лукашэнка трываў кандыдатуру Святланы Ціханоўскай, таму што лічыў, што абавязкова пераможа жанчыну. Але ён памыляўся.
Сёння многія кажуць, што беларускія жанчыны смялей і мацней мужчын. Адна з самых вядомых нашых спартовак, баскетбалістка Алена Леўчанка, была арыштаваная ў аўторак і прысуджаная да турэмнага зняволення за “удзел у несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве”. Жанчыны зладзілі дэманстрацыю перад будынкам турмы і перад будынкам суда. Мы не дазваляем сябе запалохаць, мы стаім разам. Наша сіла расце з кожным днём.
